تاریخچه طراحی لوگو / آرم جمهوری اسلامی ايران

در راس تمامی آرم‌های طراحی شده در دوران پس از انقلاب اسلامی ، طراحی لوگو / آرم جمهوری اسلامی ايران كه توسط حميد نديمی طراحی شده است از قداست و توجه ويژه‌ای برخوردار است و همين قداست و بزرگي سخن گفتن درباره آن را برای خالقش سخت كرده است.
اين آرم در درون خود معاني زيادی را جای داده و سادگی و ظرفيت ويژه‌ای كه برای دربرگيری معانی متعدد دارد كه آن را از ديگر آرم‌های طراحی شده در اين سال‌ها متمايز كرده است .
داستانی كه از طراحی اين آرم نقل شده است تنها به مصاحبه‌ای از حميد نديمی با مجله پاسدار اسلام در سال ۱۳۶۲ و همچنين جزيياتی دقيق از استانداردهای طراحی اين آرم در مجله استاندارد ايران (كه توسط مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتی ايران منتشر شده است) محدود می‌شود. در فرصتی كه به خبرنگار فارس برای ملاقات با حميد نديمی دست داد ، وی با ارجاع به همان مطالب منتشر شده سؤالات مطرح شده را پاسخ داد. داستان اين آرم آنطور كه در منابع ذكر شده نقل شده است از آنجا نشات مي‌گيرد كه دكتر نديمی تفسيری از سوره حديد را می شنود و از آن پس سه ركن اساسی حكومت اسلامی از ديدگاه قرآن در ذهنش نقش می‌بندد. «كتاب»، «ترازو» و «آهن» و يا به عبارت قرآني «كتاب»، «ميزان» و «حديد».

امام در يك سخنرانی خواستار تغيير نشان كشور میشوند .

پس از پيروزي انقلاب امام خمينی(ره) در يك سخنرانی خواستار تغيير نشان كشور يعنی شير و خورشيد می ‌شوند. در آن زمان حميد نديمی با عشق و علاقه‌ای كه هنوز هم وقتی از آن صحبت می كند در چشمش اشک موج می‌زند، شروع به اتود زنی طرح الله می كند كه در انتها طرح آماده شده را به دفتر امام در قم ارسال می كند.

هرچند كه ابتدا در مسابقه‌ای كه برای طرح آرم جمهوری اسلامی برگزار شد آرم ديگری به تصويب و در نهايت به چاپ بر روی اسكناس‌های آن دوران رسيد اما ديری نمی‌گذرد كه شبی آقای هاشمی رفسنجانی با دكتر نديمی تماس میگيرند و خبر از تنفيذ آرم توسط امام (در ۱۹ ارديبهشت ۱۳۵۹) مي‌دهند و از آقای نديمی می خواهند تا بر روي طرح پرچم هم كار بكنند. رنگ‌های سبز و سفيد و سرخ، علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار «الله اكبر» همگی از اركاني هستند كه در قانون اساسی براي پرچم ايران در نظر گرفته شده‌اند. در اتودهاي اوليه پرچم، عبارت «الله اكبر» طوری با خط كوفی بنايی نوشته شده بود كه بعضی‌ها از درون آن حروف USA را برداشت كردند. پس از اين جريان «الله اكبر» به صورت فعلی طراحی می‌شود.
اما آن چنان كه از مطالب نوشته شده در مجله استاندارد ايران كه تنها منبع رسمی تحليل آرم جمهوری اسلامی است، برمی‌آيد؛«كلمه قرمز و به خون آغشته “الله ” منقوش بر پرچم جمهوری اسلامی به دليل اينكه “الله “مبداء و منتهاي آفرينش است و هدف و غايت حكومت اسلامی (الي الله المصير…) به كار می رود انتخاب شده است.
هلالي‌هاي اين شكل از نقش مباركي ريشه مي‌گيرد كه بارها حضرت محمد (ص) با شمشير بر شن‌ها ترسيم كرده‌‌اند.
پنج جزء تشكيل دهنده علامت كه اگر به پنج اصل پايه دين برگردد اصل توحيد را در حكم عمود و ساقه اصلی در ميان دارند ، گذشته از آنكه در تركيب كلی خويش كلمه الله را بيان می ‌كنند و عصاره‌ای از كلمه توحيد يعنی لااله الااله را نيز در خود مستتر دارند. خطوط هلالی‌های طرح كه در يك دايره محاط است با تداعی نصف النهارهای كره جهانی بودن دعوت اسلام را تجسم می‌بخشند.
جزء قائم ميانی، در تركيب با شكل تشديد كه در خط فارسی و عربی نشانه شدت است شمشير را تداعی میكند، قائم و ايستاده كه خود نماد و قدرت و استحكام و ايستادگی است و اين برداشتی تعبيری از كلمه “حديد ” يا آهن است در كتاب الله (… انزلنا الحديد “فيه باس شديد) و تركيب كاملا متقارن شكل بيانی از حالت تعادل و توازن كه اين نيز برداشتي تعبيری است از كلمه ميزان در كتاب خدا (والسماء رفعها و وضع “الميزان “).

الله اكبر و دليل تكرار آن در حاشيه پرچم جمهوری اسلامی ایران

اتود اوليه حاشيه پرچم جمهوری اسلامی

«شعار الله اكبر» كه تكرار می‌شود و تكرار از ويژگی هاي شعار است اين شعار يازده بار در رنگ سرخ و يازده بار در رنگ سبز يعنی بيست و دو بار تكرار مي‌شود و اين اشاره‌ايست به بيست و دوم بهمن (یازدهمین ماه سال) . روزی كه اين شعار برای انقلاب اسلامی پيروزی آفريد.
قالب راست گوشه خط نوشته «الله اكبر» يادی است از كوبندگی اين شعار كه براستی سلاحی بود پيروز در دست مجاهدان انقلاب اسلامی. و اين همان خطی است (خط بنايی) كه شعار الله اكبر را بر بلندای اذان و بر گنبدها و مناره‌های الله اكبر در مساجد اسلامی نقش میكرده و اكنون بر بلنداي پرچم ايران نشسته است. تكرار اين شعار در تركيب كلی پرچم حاشيه‌هائيست كه با اتصال به رنگ سفيد پرچم دو رنگ سرخ و سبز را به هم پيوند مي‌زند. كه اگر سفيد نشانه‌ای از توحيد باشد – كه سفيد تركيب و توحيد همه رنگ‌هاست – اين رنگ متن سرخ پرچم را كه نشانه خون و جهاد است به رنگ سبز كه مي‌تواند نمادي از آرمان‌های والای اسلام باشد می‌پيوندد.
و گوئي لاله، «لااله الااله» در زمين الله اكبر و هم زير آسمان الله اكبر روئيده است و اين پيام شهيدان اسلام است.»
همان طور كه از نوشتار مجله استاندارد ايران استنتاج مي‌شود آرم الله و در مجموع پرچم جمهوری اسلامی ايران با مفاهيمی كاملا اعتقادی ، اسلامی و قرآنی طراحی شده‌اند و به كار بستن همين مفاهيم كافيست تا اين آرم را به يك آرم مقدس و جاودان مبدل گرداند. در سؤالي كه در لحظات آخر ملاقات با دكتر نديمی مطرح شد، اين بود كه آيا وی فكر مي‌كرده است سی سال پس از طراحی آرم جمهوری اسلامی همچنان آن را پايدار ببيند؟ وي در پاسخ گفت: اين پرچم به اميد دادن به دست حكومت امام زمان(عج) طراحی شد.
از ديگر آرم‌های طراحی شده توسط حميد نديمی می‌توان به آرم خبرگزاری جمهوری اسلامی ايران(ايرنا)، دفتر همكاری حوزه و دانشگاه، آرم پيشين سازمان سنجش، دانشگاه زنجان، مركز توسعه صادرات، انجمن اوليا و مربيان و مؤسسه عالی پ‍ژوهش در برنامه ريزی و توسعه و… اشاره كرد.